Czy kiedykolwiek miałeś wrażenie, że twoje zdjęcia niczym nie różnią się od setek innych, które przewijasz codziennie na Instagramie? Że choć wkładasz w swoją pracę emocje i czas, kończysz z obrazem, który wygląda, jakby mógł powstać gdziekolwiek i być zrobionym przez kogokolwiek? To poczucie „bycia jednym z wielu” to nie tylko syndrom naszych czasów — to realny problem twórczy.
W erze nadprodukcji obrazów i powtarzalnych estetyk, oryginalność staje się towarem deficytowym. Ale czy to źle, że wielu fotografów wygląda „tak samo”? Czy bycie rozpoznawalnym musi oznaczać, że trzeba szokować albo łamać zasady? A może wystarczy mówić własnym, autentycznym głosem?
1. Dlaczego tak wielu fotografów wygląda „tak samo”?
Zacznijmy od technologii. Algorytmy mediów społecznościowych premiują konkretne typy obrazów: kontrastowe pejzaże, portrety z rozmytym tłem, przyciemniony nastrój czy estetykę w stylu cyber punk. Nic dziwnego, że wielu fotografów — chcąc zaistnieć — zaczyna dostosowywać swój styl do oczekiwań platformy. Problem zaczyna się wtedy, gdy pogoń za lajkami wypiera autentyczne poszukiwania.
Po drugie: naśladownictwo to naturalny etap rozwoju. Uczymy się, kopiując. To nic złego. Problem zaczyna się, gdy kopiowanie nie przeradza się w twórczość. Kiedy zatrzymujemy się na bezpiecznej kalkomanii, nie podejmując ryzyka powiedzenia czegoś własnymi słowami.
Do tego dochodzą estetyczne mody. Każda epoka ma swoje „ulubione” presety: raz jest to sepia (pamiętacie jeszcze te wszechobecne brązy udające, że nie są sepią?), innym razem pastelowe barwy lub niska saturacja i ziarno.
Flat lay, fotografia dronowa, czarno-białe portrety – wszystko to może być piękne, ale łatwo wpaść w pułapkę estetycznej kliszy. Warto jednak pamiętać, że nawet najmodniejszy aparat nie zastąpi oryginalnego spojrzenia. Więcej o tym zjawisku przeczytasz w artykule w tłumie takich samych fotografów ślubnych.
2. Twórcze wyróżnianie się vs. marketingowe „pozycjonowanie się”
Wyróżnianie się w fotografii często mylone jest z marketingiem. „Muszę zbudować markę osobistą”, „Muszę być inny niż wszyscy” – te zdania powtarzane są jak mantra. Problem w tym, że często prowadzą do tworzenia wizerunku, który nie wynika z głębokiej potrzeby wyrażenia siebie, ale z kalkulacji.
Marketingowe „pozycjonowanie” to nie to samo, co twórcze wyróżnianie się. Można mieć mocny branding, a mimo to tworzyć nijakie obrazy. I odwrotnie – można być twórcą nieobecnym w sieci, ale o wyraźnym, przejmującym głosie wizualnym.
Fotografia to przede wszystkim medium ekspresji, a nie tylko usługa. Jeśli zaczynasz od pytania „co się sprzeda?”, zamiast „co chcę powiedzieć?”, to najprawdopodobniej podążasz nie tą drogą. Jeśli ten temat cię interesuje, polecam lekturę wpisu najlepszy moment na zmianę wizerunku fotografa.
3. Głos wewnętrzny jako źródło oryginalności
Co to znaczy mieć swój głos fotograficzny? To znaczy rozpoznawać, co cię naprawdę porusza. Jakie historie cię interesują. Jakie światło, kolory, kompozycje rezonują z twoim wnętrzem – nie dlatego, że są modne, ale dlatego, że są twoje.
Odnalezienie tego głosu wymaga ciszy i pracy. Pomagają w tym fotograficzne dzienniki – dokumentowanie codzienności bez oczekiwań. Ograniczenia techniczne – np. używanie tylko jednego obiektywu przez miesiąc. Praca w seriach – skupienie się na jednym temacie, który naprawdę cię interesuje.
Popatrz na fotografów, którzy wybrali „drogę pod prąd”: Daido Moriyama, który tworzył nieostre, ziarniste obrazy w czasach dominacji czystych kadrów. Sally Mann, która portretowała własną rodzinę w sposób intymny i kontrowersyjny. Oni nie pytali, jak się wyróżnić — tylko, co chcą powiedzieć.
SEO fotografa w dobie Ai
Ten ebook to praktyczny przewodnik SEO stworzony specjalnie dla fotografów. Pokazuje, jak prowadzić stronę, która przyciąga nie tylko ruch, ale realnych klientów.
4. Inspiracje, które nie kradną osobowości
Inspiracja to nie to samo, co kopiowanie. Problem w tym, że dziś inspirujemy się często zbyt blisko: scrollując Pinterest albo przeglądając profile innych fotografów. W rezultacie – wszyscy karmimy się tym samym.
Lepsze źródła inspiracji? Film, literatura, muzyka, sztuka. Kiedy obejrzysz film Tarkowskiego, nie skopiujesz jego ujęć – ale coś w twoim patrzeniu się zmieni. Kiedy przeczytasz powieść Sienkiewicza, możesz poczuć potrzebę opowiedzenia swojej historii w nowy sposób.
Praca z emocją i historią – to najbardziej unikalne źródło inspiracji. Nikt nie ma twoich wspomnień, twojego bólu, twojej radości. Przenieś to na zdjęcia.
5. Styl jako konsekwencja, nie cel sam w sobie
Styl to nie coś, co się projektuje jak logo. Styl to efekt uboczny wielu lat pracy, prób i błędów. Styl to suma twoich wyborów, ograniczeń, upodobań, historii.
Spójrz na twórców takich jak Alec Soth czy Josef Koudelka – ich styl jest natychmiast rozpoznawalny, ale nigdy nie był celem samym w sobie. Po prostu robili swoje.
I co ważne – styl może się zmieniać. Nie jesteś zobowiązany być spójnym na zawsze. Twórczość ma prawo ewoluować, rozgałęziać się, czasem nawet przeczyć samej sobie. To nie dowód chaosu, ale życia.
Przy okazji: zajrzyj do wpisu 5 objawów zbiorowej halucynacji fotografów ślubnych bo tam znajdziesz więcej na ten temat.
6. Samotność w twórczości – cena autentyczności?
Bycie autentycznym oznacza często bycie w mniejszości. Jeśli twoje zdjęcia nie wpisują się w modne estetyki, mogą być niezrozumiane. Możesz mieć mniej lajków. Mniej komercyjnych zleceń. Ale może właśnie wtedy jesteś najbliżej siebie?
Z taką samotnością można (i trzeba) się oswoić. Pomaga kontakt z innymi twórcami – nie po to, by się porównywać, ale by wymieniać myśli. Mentoring, konstruktywna krytyka, wspólne projekty – wszystko to daje siłę, by nie zamilknąć.
Zakończenie
Wyróżnianie się nie polega na tym, by krzyczeć głośniej niż inni. Chodzi o to, by mówić własnym głosem – nawet jeśli cicho, nawet jeśli na marginesie.
W świecie, w którym wszystko już było, autentyczność staje się nową oryginalnością. Jeśli więc zadajesz sobie pytanie: Jak się wyróżnić? – spróbuj zadać inne: Co naprawdę chcę powiedzieć?
I to właśnie powiedz.
