Rodzaje fotografii, czyli która nisza jest dla mnie?

A więc masz silne postanowienie: chcę zostać profesjonalnym fotografem.

Zazwyczaj taka decyzja wiąże się z potrzebą dokonania wyboru ulubionej specjalizacji, ale o tym za chwilę.

Zwróć uwagę na ten banał: posiadanie aparatu zmusza do poszerzania wachlarza umiejętności, ale by zostać uznanym fotografem… trzeba się wyspecjalizować.

W marketingu, powiedzą złośliwi. Ja powiem: w konkretnej dziedzinie fotografii… i marketingu.

Po dziesięciu latach uprawiania zawodowej fotografii odkryłem, że dla zachowania czystości umysłu i zdrowej relacji z fotografią (jako pasją) warto, a nawet powinno się, mieć drugą czy trzecią specjalizację fotograficzną na podorędziu.

Dalej pytasz: po co?

Odpowiedź przynosi obecny kryzys (piszę ten tekst w połowie 2020 roku), gdy jedna noga twojego biznesu stoi w bezruchu to zawsze możesz dorabiać wykonując inne zlecenia fotograficzne lub zarabiać sprzedając zdjęcia poprzez banki zdjęć.

A zatem: dla hobbystów i dla fotograficznych ambicjonerów – zebrałem najpopularniejsze rodzaje fotografii (wraz z małą charakterystyką). Głównie po to by ułatwić ci zadanie jeśli szukasz nowej niszy.

Uprzedzam, że pominąłem te rodzaje fotografii, w których nie widzę zbyt wielkich możliwości zarobkowania.

Najpopularniejsze rodzaje fotografii

• Fotografia portretowa
• Fotografia rodzinna
• Fotografia ciążowa
• Fotografia lifestyle
• Fotografia noworodkowa
• Fotografia ślubna
• Fotografia kobieca / sensualna / buduarowa
• Fotografia produktowa
• Fotografia krajobrazowa
• Fotografia kulinarna
• Fotografia sportowa
• Fotografia przyrody
• Fotografia makro
• Fotografia imprez
• Fotografia mody
• Fotografia uliczna
• Fotografia stokowa
• Fotografia architektoniczna / wnętrz

Fotografia portretowa

Portretowanie jest prawdopodobnie jednym z najpopularniejszych typów fotografii. Dziś praktycznie każdy uprawia ten gatunek. Choćby na swoim smartfonie – nie wchodząc w detale dotyczące jakości tych portretów.

Piękno prawdziwej fotografii portretowej polega na tym, że pozwala uchwycić osobowość fotografowanego człowieka. Można to zrobić dzięki zgraniu trzech elementów pozy, gry światłem oraz umiejętnym doborem otoczenia, w którym wykonuje się takie zdjęcie.

Profesjonalni fotografowie w tej niszy zwykle fotografują modelki lub znane osobistości z pierwszych stron gazet, a efekty widzimy na zdjęciach w czasopismach.

Największy odsetek zdjęć portretowych (i zarazem tam gdzie czają się możliwości zdobycia zlecenia dla reszty fotografów) to zdjęcia dla “zwykłych” odbiorców. Choćby z ukończenia szkoły, portrety rodzinne i profesjonalne zdjęcia typu “head shot” (potrzebne do CV czy paszportu) oraz dla aspirujących modelek i aktorów. Spora nisza, w której dość łatwo się zaczepić – co nie znaczy: zdominować.

Fotografia rodzinna

Drugi po portrecie rodzaj fotografii z największą liczbą fotografów rywalizujących o swój kawałek tortu. Może sprawić więcej trudności w momencie uczenia się ponieważ znacznie łatwiej namówić na sesję jedną osobę niż całą rodzinę, ale właściwie ćwiczyć można na własnej rodzinie – choć jak twierdzą profesjonaliści: najtrudniej fotografuje się własnych bliskich.

Fotografia rodzinna ostatnimi czasy mocno się podzieliła. To, co kiedyś rozumieliśmy pod tym terminem niekoniecznie w ten sam sposób przedstawia się teraz klientom.

Dla przykładu: fotografowanie nowych członków rodziny reklamujemy w sieci jako fotografię noworodkową, sesję mam w ciąży / sesje brzuszkowe realizują fotografowie ciążowi a zdjęcia rodzinne w domowym otoczeniu lub zrobione w nieco mniej formalny sposób określa się jako fotografię rodzinną lifestyle.

Trudno to wszystko pojąć patrząc na ten fotograficzny półświatek z dystansu, ale już po pobieżnym przejrzeniu hasztagów (odpowiadających każdej z wymienionych dziedzin) na Instagramie każdy zorientuje się, że mamy do czynienia z coraz węższą specjalizacją wśród profesjonalnych fotografów rodzinnych.

Wszystko po to by dokładniej trafiać z ofertą do właściwych klientów.

Sporą rolę odgrywa w takim pozycjonowaniu się na rynku chęć realizowania tylko wybranych typów zleceń foto.

Tu zgłaszam się jako winny bo sam przez 10 lat przypinałem sobie tytuł fotografa ślubnego a nie po prostu fotografa, ale wiadomo: marketing zawsze górą.

Wracając do fotografii rodzinnej rozumianej jako połączenie wszystkich tych podgatunków.

Wybierając tę specyfikację możesz liczyć na powracających klientów i sesje praktycznie w każdej porze roku. To chyba najbardziej stabilna praca ze wszystkich w fotografii.

Oczywiście trzeba się liczyć z tym, że najmłodsi modele będę zwykle mieć własne zdanie, ojca rodziny trzeba będzie czasem namówić sposobem na zdjęcia a mamy będą przesadnie dbać o wyidealizowany obraz rodziny w trakcie sesji. Są jednak dobre sposoby na sesję rodzinną.

Fotografia rodzinna lifestyle

Najszybciej rozwijająca się odnoga fotografii rodzinnej. W zasadzie od tego co potocznie rozumiemy jako zdjęcia rodzinne różni ją nieco luźniejszy klimat zdjęć.

Przez pewien czas traktowałem nazwę “fotografia rodzinna lifestyle” jako znakomity produkt inwencji twórczej speców od marketingu.

Pewnie do dziś spora część fotografów tak tę dziedzinę postrzega. Okazuje się jednak, że całkowicie innego zdania są tu odbiorcy tego typu zdjęć.

Lifestyle jest traktowany jako bardziej rzeczywisty obraz rodziny.

Fotografowie mówią, że rodziny na takich sesjach zachowują się naturalniej gdy przeciwnicy zarzucają im kreowanie wyidealizowanego obrazu życia rodzinnego.

Osąd pozostawiam czytelnikom, ale pozwolę sobie zauważyć, że główną różnicą między fotografami pozycjonującymi się jako fotograf rodzinny i fotograf rodzinny lifestyle jest sposób fotografowania.

A może powinienem napisać: patrzenia. W tej drugiej specjalizacji widzę więcej stylu określanego jako edytorial.

Patrząc na takie zdjęcia ma się wrażenie, że ogląda się materiały magazynowe. Więcej detali, przemycone historie.

Tradycyjna fotografia rodzinna natomiast skupia się wokół portretu. Jest nieco bardziej statyczna i formalna.

Pewnie wszystko zależy tu od osobowości fotografa i tego co oczekują od swoich zdjęć klienci dlatego nie podejmuję się oceny, która z tych specjalizacji ma przed sobą przyszłość, choć niewątpliwie to co dostrzegam to większy potencjał finansowy w zdjęciach typu lifestyle.

Fotografia ciążowa

Tak jak wspomniałem wcześniej: fotografia ciążowa była i jest traktowana jako element fotografii rodzinnej. Jednak ostatnie lata przyniosły na rynku tak duże zmiany w “stylu, który się sprzedaje”, że możemy mówić już o fotografii ciążowej jako osobnym gatunku fotografii. Szczególnie kiedy mówimy o kreatywnych zdjęciach w plenerze i wysublimowanych portretach ciążowych w studio.

Całość (na szczęście) nie opiera się już tylko na pisaniu mazakiem po brzuchu i przytrzymywaniu przy nim gadżetów dziecięcych. Dziś sesje brzuszkowe to profesjonalny makijaż, gra światłem i odpowiednio dobrana stylizacja dla jeszcze piękniejszego udokumentowania stanu błogosławionego.

Fotografowie ciążowi bardzo często podkreślają, że kobiety przychodzą na tę sesję ponieważ chcą poczuć się piękne i mieć wyjątkową pamiątkę z tego wymagającego okresu ich życia.

Stąd pomysł by iść nieco w stronę kobiecej fotografii buduarowej zmieszanej z wpływami fotografii modowej.

Całość broni się świetnie i co ważne: podoba się klientkom.

Fotografia noworodkowa

Łączona najczęściej w dwupaku z fotografią ciążową.

Logicznie patrząc: kobieta, która przychodzi na sesję ciążową i jest z niej zadowolona, ma prawo być przekonana o konieczności powrotu do studio fotograficznego zaraz po urodzeniu dziecka.

Szczególnie jeśli podczas sesji ciążowej zauważy w studio rekwizyty (zwane propsami) i ciuszki używane podczas sesji noworodkowych. Zupełnie przypadkowo wiszące w miejscu w którym nasza modelka przebiera się do kolejnych ujęć.

Jak twierdzą fotografowie: najlepszy moment na zdjęcia noworodkowe to czas do dwóch tygodni po urodzeniu. Wówczas dziecko jest najbardziej “plastyczne” – co ułatwia pozowanie oraz najdłużej śpi.

Tu muszę poczynić jedną uwagę: kibicuję wszystkim amatorom fotografii we wchodzeniu na rynek i trzymam kciuki za wszystkich samouków, ale fotografia noworodkowa to ten rodzaj fotografii, który moim zdaniem nie powinien być tykany bez wcześniejszego przeszkolenia. Zdecydowanie polecam warsztaty u doświadczonych fotografów z tej dziedziny.

Głównie ze względu na wyjątkowe wyzwania, które się z nią wiążą. Noworodki są bardzo delikatne, ich oczy są wrażliwe na światło, więc poza doświadczeniem w układaniu / pozycjonowaniu noworodka musisz mieć odpowiedni sprzęt i korzystać z niego na tyle płynnie by obsługa aparatu czy lampy nie zajmowała miejsca w twojej głowie.

Niemowlęta mają również trudności z regulowaniem temperatury ciała, więc twoje studio będzie musiało być wystarczająco zimne lub ciepłe, w zależności od ubioru twojego cennego przedmiotu.

Cóż dopiero wspomnieć o sprawach fizjologicznych. Pierwsza sesja noworodkowa może być najbardziej szaloną w całej karierze, ale da ci odpowiedź czy chcesz dalej robić takie zdjęcia.

Fotografia ślubna

Sprawa, której poświęciłem całą uwagę przez kilka lat. Choć wielu fotografów uważa ten gatunek za rzecz zupełnie prostą… to ja byłbym nieco mniej optymistyczny w tak lekkiej ocenie.

Owszem, rynek fotografii ślubnej jest bardzo chłonny i teoretycznie przyjmie każdą ilość fotografów. Jednak zdobycie renomy w grupie fotografów ślubnych może stanowić spore wyzwanie.

Fotografami ślubnymi targają sprzeczne uczucia w zakresie ich stosunku do ślubów, ich przewidywalności…

Dużą rolę w tych rozterkach pełni natężenie pracy w ciepłych miesiącach jak i braku zleceń w innych porach roku, ale jak już ktoś wpadnie w tę dziedzinę, pozna sposoby na fotograficzny marketing i zacznie pracę z ludźmi o podobnych gustach estetycznych, w fajnych lokalizacjach za przyzwoite pieniądze, wypracuje sobie workflow,  nie zajmujący całego czasu świata to trudno o lepszą robotę.

Fotografia kobieca /sensualna / buduarowa

Podobno tylko kobieta może zrozumieć inną kobietę i jej potrzeby, ale przecież są dowody na to, że i faceci spełniają się w roli świetnych fotografów sensualnych.

Zdjęcia tego typu wymagają dużych umiejętności w operowaniu światłem, ale sama technika to jeszcze nie wszystko. Dość wrażliwy temat jakim jest ukazywanie piękna kobiety wymaga również pogłębionych studiów psychologicznych.

Przeglądam masę zdjęć na Instagramie i widzę, że niestety nie wszystkie próby przedstawienia tego tematu można uznać za udane.

Kobiety przychodząc na taką sesję oczekują doładowania poziomu pewności siebie a fotograf swoją niekompetencją może wywołać odwrotny efekt. Zatem jest to nisza tylko dla nielicznych.

Fotografia fotografia produktowa

Jak sama nazwa wskazuje, ta popularna nisza fotograficzna polega głównie na robieniu zdjęć przedmiotów.

W fotografii produktowej głównym odbiorcą zdjęć są agencje reklamowe, które używają je przy tworzeniu katalogów, reklamach na łamach czasopism, portali internetowych, billboardów oraz w sieciach społecznościowych.

Działając w tej niszy dobrym pomysłem będzie doposażenie się w stół bezcieniowy / namiot bezcieniowy czy lampy studyjne z softboxem.

Nowością w stosunku do tego z czym mieliśmy do czynienia jeszcze dekadę temu jest wysyp całej masy fotografii typu “flat lay” przedstawiających rozmaite produkty wkomponowane w ciekawe otoczenie.

Wystarczy zerknąć na instagramowe konta tak zwanych Influencerów, by przekonać się, że można w łatwy sposób robić ciekawe zdjęcia produktowe bezpośrednio dla konkretnych marek.

Fotografia krajobrazowa

Ci, którzy lubią podróżować, z pewnością mają na koncie sporo zdjęć w tym stylu. Warto zauważyć, że wbrew powszechnemu przekonaniu gatunek ten nie ogranicza się do zdjęć poziomych.

Fotografowanie w pionie pozwala “strzelać” do wysokich drzew, budynków, gór i tym podobnych.

Ta nisza rozwija się dziś dynamicznie przez pojawienie się dronów. Dzięki takiej technologii znacznie łatwiej jest uchwycić krajobrazy z lotu ptaka.

Chociaż wielbicieli uwieczniania krajobrazów na długich czasach naświetlania nie przekona nic innego niż aparat z długim obiektywem, umieszczony na statywie.

Zdjęcia krajobrazowe najczęściej pojawiają się w kalendarzach, jako dzieła eksponowane na ścianach czy fotografie, które sprzedaje się w bankach zdjęć.

Fotografia żywności

Podobnie jak w przypadku fotografii produktowej – fotografia żywności to pole do popisu dla znacznie większej ilości fotografów. Wszystko przez rewolucję instagramową. Coraz większa ilość firm działających w branży kulinarnej dostrzega potrzebę atrakcyjnego przedstawienia własnych produktów.

Jeszcze niedawno profesjonalnymi zdjęciami deserów mogła poszczycić się jedna na kilka kawiarni w mieście. Dziś proporcje się odwróciły.

Ten, kto nie ma dobrych zdjęć na Instagramie ten przegrywa. Klienci wyrabiają sobie opinie na podstawie fotografii, które widzą.

Uważam tę dziedzinę za rzecz wartą uwagi. Szczególnie dla fotografów, którzy chcą znaleźć źródło stałych dochodów czy też poszukać sobie drugiej niszy, w którym można działać poza sezonem.

Przy dzisiejszych specyfikacjach telefonów z aparatem może nie być nawet konieczne użycie profesjonalnego aparatu fotograficznego. Przyzwoity telefon z aparatem fotograficznym (jak choćby Xiomi Mi Note, iPhone 12 PRO czy Huawei P30) i odpowiednie oświetlenie wystarczą do naprawdę “pysznych” zdjęć jedzenia.

Fotografia sportowa

Fotografia sportowa jest bardziej wymagającą niszą. Wymaga wypracowania sobie refleksu i dużej dozy cierpliwości.

Fotografowie sportowi są zwykle uzbrojeni w długie i ciężkie obiektywy, które umożliwiają zbliżenie do miejsca akcji. Te obiektywy są również specjalnie zaprojektowane do robienia zdjęć przy krótkich czasach otwarcia migawki, bez niedoświetlania zdjęć. Chodzi oczywiście o tak zwaną jasność obiektywu, czyli inaczej maksymalny otwór przysłony.

Rywalizacja o miejsce w tym gatunku fotografii jest bardzo trudna. Jeśli chcesz spróbować swoich sił w fotografii sportowej to musisz przygotować się na walkę o najlepsze miejsca do robienia zdjęć podczas zawodów sportowych i trudność w dotarciu z efektem swojej pracy dalej niż własne konto na Instagramie.

Możesz ewentualnie pomyśleć nad zaczepieniem się w mniej popularnych dziedzinach sportu lub próbę bezpośredniej współpracy z klubami.

Fotografia przyrody

Kolejną satysfakcjonującą niszą, ale za to wymagającą większego nakładu środków na sprzęt jest fotografia dzikiej przyrody.

Ze względu na oczywiste wyzwanie polegające na rejestrowaniu dobrych i wyraźnych zdjęć dzikich zwierząt bez ingerencji w ich naturalne siedliska, praca w tej niszy wymaga przygotowania na wyzwania większego kalibru niż to z czym mamy do czynienia fotografując nawet najbardziej wymagających ludzi.

Fotografowanie dzikiej przyrody zazwyczaj odbywa się w trudnych warunkach w najbardziej niebezpiecznych i odległych częściach świata. Z mojej perspektywy fotografia dzikiej przyrody pod kątem technicznym to połączenie fotografii krajobrazowej z fotografią sportową.

Fotografia makro

Właściwie zdjęcia makro powinny znaleźć się w fotografii produktowej lub fotografii dzikiej przyrody jako jedna z technik stosowanych przez fotografów działających w tych niszach, ale dobrą sprawę zdjęcia tego typu robią także fotografowie ślubni czy rodzinni więc uznałem za zasadne umieszczenie fotografii makro jako osobnej dziedziny.

Do takich zdjęć należy podejść z dużym szacunkiem. Większość osób myśli, że w makro fotografii wystarczy obiektyw łapiący ostrość na małych przedmiotach.

Dają niską wartość przysłony (zamiast przymknąć przysłonę) i dziwią się, że zdjęcie nie jest ostre tam gdzie ostre być powinno.

Nie ma w tym nic dziwnego, że im bliższa odległość dzieląca aparat i obiekt – tym płytsza głębia ostrości. Fotografia makro to dobra szkoła życia dla fotografów. Polecam każdemu.

Fotografia imprez / eventów

Fotografia wydarzeń to szeroka i popularna nisza, która obejmuje wiele konkretnych rodzajów wydarzeń, takich jak koncerty, urodziny, spotkania firmowe, studniówki, połowinki i inne.

Zwykle wymaga to kombinacji różnych technik fotografowania, ponieważ możesz robić zdjęcia wszystkiego, od ludzi przez ujęcia pokazujące otoczenie po jedzenie serwowane zebranym – w czym staje się dziedziną podobną fotografii ślubnej. Pewnie z tego tytułu duża część fotografów weselnych fotografuje eventy poza sezonem ślubnym.

To, co stanowi dobre podstawy dla twojej obecności w tym gatunku, to umiejętność opowiadania historii za pomocą zdjęć, a nie tylko robienie suchej relacji z samego wydarzenia.

Będzie to oczywiście wymagało dużo praktyki, szczególnie w kontaktach z ludźmi i relacjonowaniu określonego rodzaju wydarzeń. Któtko pisząc: jest to duża i pojemna nisza dla każdego, kto lubi bezpośredni kontakt z ludźmi.

Fotografia mody

Kiedy ludzie myślą o pracy w fotografii, wielu widzi siebie w fotografii modowej. Przez dziesięciolecia pozostawała jedną z najbardziej lukratywnych nisz dzięki popytowi na nią w reklamie i marketingu.

Zdjęcia mody zazwyczaj przedstawiają supermodelki i gwiazdy w modnych ubraniach, butach i akcesoriach. Jeśli jednak chcesz na poważnie zająć się fotografią mody to zacznij od rozwoju umiejętności portretowych.

Świat mody to dość specyficzna i hermetyczna grupa, więc wejście na ten rynek to lata prób.

A zatem: jeśli starczy ci cierpliwości to może się udać. Najlepiej jednak mieć stałe źródło dochodu zanim staniesz się kolejnym Davidem LaChapelle.

Fotografia uliczna

Dla tych, którzy wszędzie zabierają ze sobą aparat i lubią odkrywać swą artystyczną wolność, fotografia uliczna może stać się szczególnie atrakcyjną niszą.

Jest to wyjątkowy gatunek w fotografii, który dokumentuje kondycję ludzką i rejestruje nieplanowane wydarzenia w miarę ich rozwoju, zwykle bez głównego tematu.

Nie jest to gatunek, który ma stałą grupę odbiorców, ale uznani fotografowie uliczni zarabiają przyzwoite pieniądze na sprzedaży odbitek kolekcjonerskich czy publikacji albumowych.

Fotografia stockowa

Sprzedaż prac przez banki zdjęć fotografia to kolejna rosnąca nisza wśród dzisiejszych profesjonalnych fotografów. Fotografowie dostarczają zdjęcia na stock, z których korzystają całe masy grafików, agencje reklamowe oraz redakcje z całego świata.

Nie jest to jedno z najpopularniejszych głównych źródeł utrzymania, ale może być dobrym uzupełnieniem dochodu fotografa. Pozwala pracować dla siebie i uzyskanie pasywnego dochodu ze sprzedaży wielokrotnej tego samego zdjęcia.

Fotografia architektoniczna / fotografia wnętrz

Jeśli szukasz niszy oferującej stały strumień zleceń, warto zainteresować się tematem fotografii architektury.

Zdjęcia wnętrz jak i całych budynków są bardzo przydatne dla projektantów, architektów, deweloperów. Wszystko oczywiście kręci się wokół marketingu – czymś trzeba przecież zainteresować potencjalnych inwestorów.

Jest to połączenie umiejętności artystycznych i technicznych i może wymagać wiedzy na temat elementów sztuki i właściwego komponowania.

Przy zdjęciach architektury / wnętrz przydają się obiektywy z możliwością regulacji w pionie i poziomie (by nie waliły nam się ściany na zdjęciu) mowa tu o obiektywach typu tilt-shift.

Która nisza jest dla mnie odpowiednia?

Jeśli zajmujesz się fotografią od jakiegoś czasu to pewnie czujesz, że działasz na pograniczu kilku z tych gatunków fotografii.

To zupełnie naturalne, że próbujesz różnych rodzajów fotografii, ale jeśli chcesz naprawdę wyróżnić się / zrobić karierę i skutecznie promować ostatecznie będziesz musiał wybrać tylko jeden typ fotografii.

Przynajmniej jako ten, z którego będziesz czerpał największe korzyści finansowe.

Oto kilka pytań, które możesz sobie zadać przy wyborze niszy:

• Co lubisz robić?
• W jakim otoczeniu lubisz przebywać?

Czy odnajdujesz się w pracy z ludźmi, czy może pasują ci bardziej statyczni “modele’? A może twoim przeznaczeniem są przygody związane ze zdjęciami, które potrafi zdobywać jedynie fotograf ekstremalny?

• W czym jesteś naprawdę dobry?
• Czy dana nisza pasuje do twojej osobowości i stylu życia?
• Jaka jest konkurencja? Ile mogę zarobić?
• Ile kosztuje sprzęt potrzebny do danej niszy?

Niektóre nisze są znacznie bardziej opłacalne i oferują bardziej stabilną pracę niż reszta, więc upewnij się, że wykonałeś badania dotyczące określonej skali płac w wybranej niszy, abyś wiedział, czego się spodziewać.

• Czy dana nisza fotograficzna pozwala ci pracować lokalnie?

Nie każdy fotograf może sobie pozwolić na dalekie podróże i częste pobyty poza domem. Szczególnie osoby, które założyły już rodzinę lub takie, które zdecydowanie pewniej czują się we własnych mikro-społecznościach.

Podsumowanie:

Wybierz z głową, ale nie przejmuj się gdy po jakimś czasie poczujesz, że to nie jest to czego szukasz.

Fotografia jest sztuką, w której w szybki sposób możesz się przystosować do nowej niszy.

Często nie wymaga to nawet wielkich nakładów finansowych.

Ciekaw jestem jaką niszę wybrałeś dla siebie. Proszę podziel się swoją refleksją na jej temat w komentarzu.