Piękny bokeh – jak go uzyskać na zdjęciach?

Bokeh to jeden z najpopularniejszych efektów fotograficznych, który jednak wcale nie wydaje się przez to pospolity. Na czym polega dobrze wykonany bokeh? Skąd wzięła się nazwa tego efektu i co jest potrzebne, by fotografować w ten sposób?

Bokeh – co to takiego?

Słowo „bokeh” pochodzi od japońskiego określenia „boke”, które oznacza rozmycie. Pierwotnie zapożyczono to określenie w jego oryginalnym brzmieniu „boke”, a literkę „h” dodano dopiero w 1996 roku i tak zostało do dziś. No dobrze, ale czym właściwie jest efekt bokeh i na czym polega niezwykłość tego rozmycia?

Efekt bokeh najczęściej wykorzystywany jest w fotografii portretowej, ale też w fotografowaniu detali, przedmiotów i przyrody. Na ogół na zdjęciach tego rodzaju zauważysz mocno zaakcentowany pierwszy plan i mocno rozmyte tło. Charakterystycznym elementem zdjęć z efektem bokeh są również rozmyte i bardzo delikatne plamki światła – niektórzy wręcz dążą właśnie do ich celowego uwiecznienia w tle. Trzeba przyznać, że zdjęcia tego rodzaju wyglądają bardzo ciepło, delikatnie i efektownie.

Zdjęcia z efektem bokeh najlepiej wykonać lustrzanką cyfrową z odpowiednim obiektywem, ale przy odrobinie starań uda się też aparatem bezlusterkowym, lepszym kompaktem lub smartfonem, choć ujęcia te mogą nie być aż tak malownicze, jak przy nieco bardziej profesjonalnym sprzęcie.

Co daje efekt bokeh? Dlaczego i kiedy warto go stosować?

Jak już wspomniałem, efekt bokeh to mocniej rozmyte tło, a szczególnie jego jasne partie. Często jest to połączone również z uzyskaniem malowniczych plamek lub smug rozmytego światła w tle. Kiedy warto sięgać po ten zabieg?

• W fotografii portretowej – zarówno plenerowej, jak również wykonywanej we wnętrzach. Mocniejsze rozmycie i miękkie plamki światła nadają takim ujęciom bardzo ciepły i miły charakter.
• W fotografii plenerowej – o ile w przypadku wielu zdjęć wykonywanych w pomieszczeniu, uzyskanie rozmytych plamek światła w tle wymaga zastosowania dodatkowych lampek, o tyle w plenerze może to być naturalne światło przesączające się pomiędzy drzewami lub odbijane od spiętrzonych fal.
• Przy fotografowaniu produktów i detali – a szczególnie rzeczy o romantycznym albo miłym i ciepłym charakterze, jak wełniany szal czy kubek na gorącą czekoladę. Zdjęcie z rozmytym tłem i miękkim światłem nada tym przedmiotom jeszcze bardziej przytulny i sympatyczny wygląd.

Oczywiście zdjęcia z bokeh są niezastąpione także w wielu innych sytuacjach, jak fotografia rodzinna (szczególnie dziecięca), ślubna, a także w przypadku fotografowania zwierząt.

Efekt bokeh krok po kroku

Wiesz już, czym jest modny efekt bokeh, ale jak zastosować go w praktyce? Może nawet pierwsze próby fotografowania w ten sposób masz już za sobą. Poniżej kilka podpowiedzi, które krok po kroku pomogą Ci w uzyskaniu zamierzonych rezultatów.

1. Zastosuj odpowiedni obiektyw

Odpowiedni obiektyw – co to właściwie znaczy? W przypadku efektu bokeh chodzi o jasny obiektyw stałoogniskowy z niską przysłoną. Za optymalne parametry obiektywu do zdjęć tego rodzaju można uznać obiektywy z przysłoną f/1.8 lub nawet niższą. Oczywiście rozmycie można uzyskać także innego rodzaju obiektywami, a nawet fotografując smartfonem, ale jeśli liczy się dla Ciebie najlepszy i profesjonalny efekt, to właśnie dobry obiektyw jest podstawą.

2. Fotografuj z bliska

Oczywiście nie należy zbliżać się z obiektywem za bardzo. Tak naprawdę odległość od fotografowanego obiektu dobiera się najczęściej metodą prób i błędów, ale przy zdjęciach robionych z bliska, gdy ostrość skupi się na uwiecznianym obiekcie, można uzyskać znakomicie rozmyte tło.

3. Jeśli posługujesz się obiektywem o zmiennej ogniskowej, wykorzystaj jej maksymalną wartość

Dłuższa ogniskowa pozwoli skrócić perspektywę, wyodrębnić pierwszy plan i rozmyć tło.

4. Wykorzystaj światło w tle

Szczególnie ciekawie prezentują się zdjęcia z efektem bokeh, w tle których znajdują się świetliste, rozmyte plamki lub smugi. By je uzyskać, należy wypatrywać dobrego światła naturalnego (na przykład rozproszonych promieni przenikających między gałęziami drzew) albo zadbać o ten efekt we własnym zakresie. Jeśli chodzi o sztuczne światło, które dobrze współgra z efektem bokeh, będą to wszelkie lampki ozdobne (nawet prosty sznur ledowych światełek choinkowych), a także światła miasta, latarnie, światła uliczne i tym podobne źródła, które znajdują się w tle fotografowanego obiektu.

5. Eksperymentuj z efektem bokeh także na innych planach

Nie tylko tło można rozmyć. Efekt bokeh można uzyskać także na pierwszym planie. Wszystko zależy od kadru i pomysłu na zdjęcie.

6. Gdy zwykły efekt bokeh to za mało, sięgnij po nożyczki…

… i czarny, grubszy brystol. Z takiego zestawu można zmajstrować nakładkę na obiektyw z jakimś fantazyjnym wycięciem (na przykład w kształcie serca) i uzyskać rozmyte świetliste refleksy w tle w kształcie wycięcia w nakładce.

Jaki obiektyw do bokeh?

Dobry obiektyw do zdjęć z efektem bokeh powinien być jasny i mieć niską wartość przysłony (f/1.8, 1.4 lub 1.2). Optymalnym rozwiązaniem są obiektywy stałoogniskowe, a do polecanych modeli, które warto wziąć pod uwagę przy zakupie, należą:

• Canon 50 mm f/1.8 EF STM
• Canon 50 mm f/1.4 USM
• Canon 50 f/1.2 L
• Canon 85 mm f/1.2 L
• Nikkor 50mm f/1.4D
• Nikkor 50 mm f/1.8 D AF
• Nikkor 50 mm f/1.8 G AF-S
• Sony 35 mm f/1.8 DT SAM
• Nikkor 35 mm f/1.8G AF-S DX
• Samyang 35 Mm F/1.4 / Sony Fe
• Samyang 35mm F1.2 Sony E

Jak widać, lista popularnych obiektywów do bokeh jest dość długa i można znaleźć na niej modele o całkiem przystępnych cenach, jak choćby Canon 50 mm f/1.8 EF STM, który kosztuje około 520 zł.

Bokeh – jak uzyskać go telefonem / smartfonem?

Rozmycie tła i swobodne kontrolowanie głębi ostrości kojarzy się raczej głównie z fotografią profesjonalną, a nie ze zdjęciami wykonywanymi przy pomocy telefonu. Jednak dziś coraz więcej osób robi zdjęcia smartfonami, a uzyskiwanie ciekawych efektów także bywa wówczas dość istotne – jest to szczególnie ważne dla tych, którzy wykonują zdjęcia głównie telefonem lub chcą robić je na tyle dobrze, by można było od razu publikować je w sieci.

Niestety obiektywy w większości smartfonów nie najlepiej radzą sobie z rozmywaniem tła. Wiele zdjęć jest efektownych, nasyconych i ostrych… ale ostrych w niemal pełnej krasie. Sposobem na uzyskanie efektu bokeh jest więc odpowiednie oprogramowanie albo smartfon z podwójnym lub potrójnym obiektywem, który wykorzysta efekt paralaksy lub skorzysta z dalmierza, by ustalić, co znajduje się na pierwszym planie, a co w tle. Smartfony mogą więc naśladować rozmycie optyczne, jakie uzyskałby obiektyw lustrzanki, ale oczywiście lepsze parametry będzie miało zdjęcie wykonane profesjonalnym sprzętem.

Efekt bokeh ma licznych zwolenników i zwolenniczki i naprawdę trudno się temu dziwić. To zabieg, który nadaje zdjęciom bardziej profesjonalnego, nieco malowniczego i tajemniczego wyrazu. Rozmycie tła pomaga też ukryć niedostatki kadru (na przykład nie do końca zadowalające elementy w tle, na które nie ma się zupełnie wpływu) oraz wydobyć najważniejszy punkt widzenia. Warto więc próbować tego rozwiązania i wzbogacić o tak wykonane ujęcia swoje fotograficzne portfolio.