Jak wybrać najlepszą przysłonę, czas i ISO?

Pobawmy się nieco ustawieniami ekspozycji. Niby łatwa sprawa bo w dzisiejszych aparatach większość pracy zrobi za nas światłomierz i programy typu preselekcja przysłony, czasu, auto ISO lub nawet pełna automatyka w postaci programu P. 

Zakładam jednak, że chcielibyśmy zostać lepszymi fotografami, którzy sami są w stanie zdecydować o tym jakich parametrów użyć dla konkretnych efektów. 

Na początek pytanie:

która z tych liczb jest większa? 30 – 15

Nie trzeba być geniuszem matematycznym by odpowiedzieć, że 30. 

Problem w tym, że w fotografii jest nieco inaczej. Przynajmniej w kwestii doboru czasu ekspozycji. 

Czas otwarcia migawki

Tym co myli wielu początkujących fotografów jest fakt dzielenia czasu otwarcia migawki. Mamy więc ich zapis ułamkowy w postaci:

1/30 – 1/15

Teraz która z tych liczb jest większa? 

Tutaj oczywiście rozumiana jako dłuższa bo rozmawiamy o czasie, którym nasza matryca jest wystawiona na działanie światła. 

Kolejne pytanie:

Co dzieje się jeśli ustawiamy naszą ekspozycję na 1 sekundę naświetlania a potem zrobimy kolejne zdjęcie na czasie 2 sekund?

Odpowiedź: dostarczymy matrycy 2 razy więcej światła. 

Gdy zachowujemy się odwrotnie i skracamy czas z 1 sekundy na 1/2 ilość światła kurczy się o połowę. 

Czyli między 1/2 s a 1/4 s jest o połowę mniej światła na matrycy. Podobnie jak między 1/15 s a 1/30 s i tak dalej. 

Każda kolejna zmiana to różnica o jeden stopień EV. W dowolnym kierunku. 

Na szybko o EV

Zapewne spotkasz się nieraz z określeniem EV dlatego warto w tym miejscu wytłumaczyć skąd się ono wzięło. Pochodzi z dawnej skali określającej jakich parametrów ekspozycji fotografowie powinni użyć by w poprawny sposób naświetlić zdjęcie. 

Można się tym teraz przerażać, ale zanim w aparatach pojawiła się nowoczesna technologia ta tabelka ułatwiała życie. Nie musisz już z niej korzystać, ale warto wiedzieć że 0 na skali oznacza sytuację fotografowania w nocy praktycznie bez żadnego oświetlenia. 

Wówczas parametry ekspozycji (przy ISO 100) powinniśmy ustawić na jedną sekundę naświetlania i przysłonę f/1.4.

Z powyższego zestawienia wynika, że fotografując w pochmurny dzień przy ISO 100 i tej samej wartości przysłony (f/1.4) czas otwarcia migawki powinien wynosić 1/2000 ponieważ taką sytuację oświetleniową określamy jako 12 EV. 

Zamrożenie ruchu

Wyobraźmy sobie, że chcemy zamrozić ruch. W jakich przedziałach czasu musimy się poruszać? 

Teraz weźmy się za przykładowe zdjęcie i spróbujmy odgadnąć ustawienia jakich powinniśmy użyć do jego zarejestrowania.

Jaki czas powinniśmy zastosować by zamrozić ruch psa otrzepującego się po wyjściu z wody? Przyjmuje się, że w przypadku szybkich ruchów stosuje się 1/2000 sekundy. Dla bezpieczeństwa (w sytuacji, której nigdy wcześniej nie fotografowałem) stosuję zasadę skracania czasu o 1 EV. Stawiamy zatem na 1/4000 sekundy.

Teraz przysłona. Jeśli zależałoby nam na złapaniu samego psa, ostrość na oku i uchu to wystarczy f/2.8. Załóżmy jednak, że strzepywane krople wody polecą w różnych kierunkach a chcielibyśmy złapać je w ostrości. Przymykamy przysłonę o 1 EV na f/4.

ISO: teraz sprawa jest prosta. Ustawiamy czułość (nie wchodząc w spory ideologiczne) https://www.youtube.com/watch?v=fwoYsrrl5us i wybierając najniższą wartość, czyli ISO 100. 

W większości aparatów jest to wartość ISO natywnego, na którym otrzymujemy najlepszą techniczną jakość zdjęcia. 

Jest tylko jeden problem i wskazuje go światłomierz. Jesteśmy o 2 EV poniżej ustawień wymaganych przez warunki oświetleniowe.

Tu właśnie zjeżdżają się wszystkie wcześniejsze wątki. Podwyższając wartość ISO z 100 na 200 zyskujemy 1 EV.

Teoretycznie moglibyśmy zrobić analogiczny ruch z ISO 200 na 400, ale na potrzeby zilustrowania problemu z brakującym światłem otwórzmy przysłonę z f/4 na f/2.8 i zobaczmy co powie światłomierz. 

Zauważmy, że dzięki różnym zabiegom możemy cieszyć się upragnionym efektem na zdjęciu. Pamiętając oczywiście o tym by w przypadku rejestracji ruchu mieć na uwadze minimalny czas potrzebny na jego zamrożenie. 

Mam nadzieję, że teraz to proste zagadnienie nie będzie miało przed tobą żadnych tajemnic. Gdyby jednak pojawiły się w twojej głowie nowe pytania dotyczące fotografii to proszę daj znać w komentarzu. Być może będzie to kolejny temat na wpis pasujący do naszego bloga.